اگر این تیتر توجه شما را به خود جلب کرده است حتما علاقه مند به دانستن چیزهایی هستید که سعی شده در این مقاله به صورت روان و قابل فهم اما کاملا مستند و علمی در اختیار شما قرار بگیرد.
در ابتدا به چند تعریف اولیه می پردازیم.
مثلا اگر می خواهیم بدانیم که چرا ژله رویال یا همان شاه انگبین یا ژل رویال برای ما مفید است ابتدا باید بدانیم اصلا ژله رویال چیست؟ چه ترکیباتی دارد؟ این ترکیبات به صورت کلی در متابولیسم بدن ما چه نقشی دارند؟ژله رویال چه میزان از این ترکیبات را دارد؟ و سوالات دیگری که قدم به قدم به پاسخ آن ها می پردازیم.
در قدم اول بگذارید به اولین سوال یعنی چیستی ژله رویال بپردازیم.
ژله رویال چیست و چگونه ایجاد می شود؟
همانطور که میدانید ژله رویال از محصولات زنبور عسل است که به نام های دیگری مانند شاه انگبین، ژل سلطنتی، شیرزنبورعسل یا غذای ملکه هم شناخته می شود.
این ماده ی با ارزش از غدد هیپوفارینکس زنبور های پرستار ترشح می شود و برای تغذیه همه ی لارو های کلنی تا سه روز و تغذیه ملکه به صورت مادام العمر استفاده می شود.
دلیل ایجاد تفاوت مورفولوژیک و طول عمر بیشتر زنبور ملکه دقیقا همین تفاوت در رژیم غذایی است. برای لارو های دیگر از روز چهارم رژیم غذایی عوض شده و مخلوطی از عسل و گرده جایگزین می شود.
زنبور ملکه تا 5 سال هم زنده می ماند که عمر بهینه ی آن 2 الی 3 سال است و این در حالی است که زنبور های کارگر فقط بین 6 هفته تا نهایتا چند ماه زنده می مانند.
از جمله تفاوت های مورفولوژیک زنبور ملکه با زنبور های کارگر می توان به تخمدان های کاملا توسعه یافته جهت تخم گذاری اشاره کرد.
زنبور های پرستار که بالاتر به آن ها اشاره شد در واقع زنبور های کارگر در سن 3 الی 12 روزگی هستند که بعد از این سن مسئولیتشان تغییر کرده و این مسئولیت به زنبور های جوان تر سپرده می شود.[1-3]
حالا که فهمیدیم ژل رویال چیست و از کجا می آید کمی به ترکیبات آن بپردازیم و ساختار آن را مورد بررسی قرار دهیم.
ترکیبات ژل رویال
ژل رویال از 67% آب، 12.5% پروتئین، 11% قند ساده، 6% اسید چرب، 3.5% 10-هیدروکسی-2-دسنوئیک اسید (10-hidroxy-2-decenoic acid) ساخته شده است. همچنین ژله رویال حاوی املاح معدنی، ویتامین B5 و B6 و مقداری ویتامین C می باشد.[4]
با توجه به ترکیبات سازنده ی ژله رویال به این ماده نام ابر غذا نیز داده اند. این ابرغذا ترکیبات مفید بسیاری دارد که به گوشمان آشناست مثلا ارزش ویتامین های B و C یا پروتئین بر کسی پوشیده نیست. اما درین مقاله ما میخواهیم به یک ماده منحصر به فرد که فقط در ژل رویال یافت شده و تاثیرات بسیار زیادی بر سلامتی جسمی و روانی انسان دارد بپردازیم. این ماده که اخیرا توجه محققان را به خود جلب کرده یک اسید چرب غیر اشباع با زنجیره متوسط است. 10-hidroxy-2-decenoic acid یا 10H2DA به دلیل ارزش دارویی بالای خود به تنهایی یک غذا دارو محسوب می شود. امروزه محققان این ابر غذا را راه امیدوار کننده ای در صنعت داروسازی می دانند که پتانسیل این که جایگزین بسیاری از داروهای شیمیایی با عوارض جانبی بالا شود را دارد.
خواص دارویی ژله رویال
خواص دارویی ژله رویال شامل تاثیر بر قسمت های مختلف بدن می باشد که اگر بخواهیم به اختصار نام ببریم شامل فعالیت های :
- آنتی اکسیدانی
- نروتروفیک (تاثیر بر سیستم عصبی/ Neurotrophic)
- ضد دیابتیک
- تنظیم فشار خون
- ضد توموری
- آنتی بیوتیکی
- ضد التهابی
- تعدیل سیستم ایمنی بدن
- تاثیر بر روی سیستم تولید مثل و نازایی
- انرژی بخشی
- ضد پیری
- آنتی آلرژیک[5]
تاثیرات نروتروفیک ژله روبال نیاز به تفصیل دارد که در شکل زیر بیان شده ست:
با توجه به سبک زندگی مدرن و افزایش درگیری مردم با اختلالات افسردگی و اضطراب طبق آمار گزارش شده و از طرفی وجود عوارض جانبی بالا در داروهای موجود اهمیت اثر درمانی ژله رویال در درمان این معضلات پررنگ می شود.
ابتدای این بحث بهتری است کمی در رابطه با اختلالات روانی و عصبی و مختصری از مکانیسم آن ها و درمان های فعلی بگوییم تا اهمیت تاثیر مثبت و درمانی ژل رویال روشن تر شود.
استرس ، یکی از عوامل اصلی در زمینه های مختلف روانپزشکی و اختلالات عصبی ست که منجر به مرگ سلولی از طریق تخریب مولکولهای زیستی مانند DNA می شود.
قسمتی از اثرات مخرب ناشی از استرس به واسطه استرس-اکسیداتیو و استرس-نیتروزاتیو ایجاد می شود که به معنی افزایش پراکسیداسیون لیپیدی (در این فرآیند رادیکال‌های آزاد، الکترون‌ها را از چربی‌ها (مانند لیپیدهای غشای سلول) جدا می‌کنند و چربی را به صورت رادیکال در می‌آورند.) و تولید رادیکال های آزاد مانند گونه های اکسیژن فعال (ROS) و گونه های نیتریک اسید (NOS) میباشد.
رادیکال های آزاد به واسطه فعال کردن مسیر های التهابی باعث ایجاد التهاب نورونی میشوند.
از دیگر آثار مخرب استرس سرکوب کردن نوروژنز هیپوکامپ است. نوروژنز فرآیندی است که طی آن سلول های دستگاه عصبی (نورون ها) تولید میشوند و هیپوکامپ مرکز یادگیری در مغز است.
طی تحقیقات انجام شده مشخص شده است که قسمت هیپوکامپ مغز در افراد مبتلا به افسردگی کوچکتر از افراد سالم است که این نشان دهنده ی سرکوب فرایند نوروژنز است. یعنی در افرادی که مبتلا به افسردگی هستند قسمت یادگیری مغز کوچکتر بوده و در نتیجه یادگیری آن ها تحت تاثیر قرار می گیرد.
پرتکل های دارو درمانی موجود برای مشکلات افسردگی و اضطراب دارای عوارض جانبی زیادی از جمله فعال کردن مسیرهای التهابی، ایجاد تغییر در نوروپلاستیسی و نوروتروفین ها (انعطاف پذیری عصبی، انعطاف‌پذیری وابسته به فعالیت می‌تواند پیامدهای قابل توجهی در رشد سالم، یادگیری، حافظه و بهبود یافتن از آسیب مغزی داشته باشد)، ایجاد اختلال در عملکرد میتوکندری، آسیب به DNA و آپوپتوز(مرگ سلولی) می باشند.[6]
مطالعات انجام شده روی اثر بخشی ژله رویال بر مشکلات سسیتم عصبی (آسیب های مغزی، افسردگی، اضطراب) در جدول زیر جمع بندی می شود:
این بررسی ها نشان می دهد که 10H2DA دارای خواص نوروتروفیک، استروژن مانند، آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است که نشان می دهد 10H2DA ممکن است یک راه امیدوارکننده برای بهبود علائم افسردگی و اضطراب و همچنین برای بهبود بقای عصبی و بهبود عملکرد پس از آسیب CNS باشد.
واضح است که مصرف مرتب ژله رویال یا همان ژل رویال فواید بیشماری برای سلامتی جسمی و روانی به ارمغان می آورد.
منابع:
1. Graham, J.M., The hive and the honey bee. 1992.
2. Jung-Hoffmann, I., Die determination von königin und arbeiterin der honigbiene. Z. Bienenforsch, 1966. 8: p. 296-322.
3. Maleszka, R., Epigenetic integration of environmental and genomic signals in honey bees: the critical interplay of nutritional, brain and reproductive networks. Epigenetics, 2008. 3(4): p. 188-192.
4. Bogdanov, S., Royal jelly, bee brood: composition, health, medicine: a review. Lipids, 2011. 3(8): p. 8-19.
5. Pavel, C.I., et al., Biological activities of royal jelly-review. Scientific Papers Animal Science and Biotechnologies, 2011. 44(2): p. 108-118.
6. Ali, A.M. and A.O. Hendawy, Royal jelly acid, 10-hydroxy-trans-2-decenoic acid, for psychiatric and neurological disorders: How helpful could it be?! Edelweiss Journal of Food Science and Technology, 2019. 1(1): p. 1-4.
7. Taavoni, S., et al., Effect of Royal Jelly on premenstrual syndrome among Iranian medical sciences students: A randomized, triple-blind, placebo-controlled study. Complementary therapies in medicine, 2014. 22(4): p. 601-606.
8. Morita, H., et al., Effect of royal jelly ingestion for six months on healthy volunteers. Nutrition journal, 2012. 11(1): p. 1-7.
9. Hattori, N., et al., Royal jelly-induced neurite outgrowth from rat pheochromocytoma PC12 cells requires integrin signal independent of activation of extracellular signalregulated kinases. Biomedical Research, 2007. 28(3): p. 139-146.
10. Weiser, M.J., et al., Long-term administration of queen bee acid (QBA) to rodents reduces anxiety-like behavior, promotes neuronal health and improves body composition. Nutrients, 2018. 10(1): p. 13.
11. Hirakawa, A., et al., 2-Decenoic acid ethyl ester, a derivative of unsaturated medium-chain fatty acids, facilitates functional recovery of locomotor activity after spinal cord injury. Neuroscience, 2010. 171(4): p. 1377-1385.
12. Tanaka, Y., et al., 2-decenoic acid ethyl ester, a compound that elicits neurotrophin-like intracellular signals, facilitating functional recovery from cerebral infarction in mice. International journal of molecular sciences, 2012. 13(4): p. 4968-4981.
13. Inoue, Y., et al., 4-Hydroperoxy-2-decenoic acid ethyl ester protects against 6-hydroxydopamine-induced cell death via activation of Nrf2-ARE and eIF2α-ATF4 pathways. Neurochemistry international, 2018. 112: p. 288-296.
14. Erli, F., et al., Antiulcer effects of 10-hydroxy-2-decenoic in rats. Chinese Pharmacological Bulletin, 1994. 10(2): p. 139-142.
15. Honda, Y., et al., 10-Hydroxy-2-decenoic acid, the major lipid component of royal jelly, extends the lifespan of Caenorhabditis elegans through dietary restriction and target of rapamycin signaling. Journal of Aging Research, 2015. 2015.
16. Ito, S., et al., Antidepressant-like activity of 10-hydroxy-trans-2-decenoic acid, a unique unsaturated fatty acid of royal jelly, in stress-inducible depression-like mouse model. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012. 2012.
